AİTM Seri Montaj Belgesi Süreçleri ve Önemli Hususlar

AİTM Seri montaj belgesi alma süreci, TSE 2025 yönergesi kapsamında kamera ve takip sistemlerinin araçlara montajı için izlenmesi gereken teknik ve idari adımlar.

M1, M2 ve M3 Kategorisi Araçlarda Güvenliğin Artırılması

Günümüzde kara yolu taşımacılığında güvenlik, izleme ve acil durum yönetimi sistemlerinin önemi her geçen gün artmaktadır.

Özellikle M1, M2 ve M3 kategorisindeki yolcu taşıma araçlarına takılan kamera sistemleri, araç takip üniteleri, görüntü kayıt cihazları ve 112 acil çağrı butonları, hem yolcu güvenliği hem de olay sonrası incelemelerde belirleyici bir rol üstlenmektedir. Ancak bu sistemlerin araçlara entegre edilmesi, yalnızca teknik yeterlilikle değil, aynı zamanda yasal ve belgelendirme süreçlerine uygunlukla da mümkündür.

TSE YÖNERGESİ RESMİ WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞTIR.

Seri Montaj Belgelendirme Yönergesinin Amacı

Türk Standardları Enstitüsü (TSE) tarafından yayımlanan “Araçlara Takılacak Kamera Sistemleri İçin Seri Montaj Belgelendirme Yönergesi”, araçlara sonradan takılacak belirli cihazların yasal ve teknik uygunluk süreçlerini tanımlamak amacıyla hazırlanmıştır.

Yönergenin temel amacı, M1, M2 ve M3 kategorisindeki taşıtlara monte edilecek sistemlerin:

• Montaja Uygun Cihaz Raporu ile teknik uygunluğunun tescillenmesini,
• Seri montaj yöntemiyle yapılacak uygulamalarda bir standardın sağlanmasını,
• 112 Acil Çağrı Sistemi ile entegrasyonunun kontrol altına alınmasını,
• Ve tüm bu süreçlerin denetlenebilir ve kayıtlı şekilde yürütülmesini sağlamaktır.

Kapsam Neleri İçeriyor?

Bu belge, M1, M2 ve M3 kategorisindeki araçlara yönelik aşağıdaki sistemlerin sertifikalandırılması ve montaj süreçlerini kapsamaktadır:

• Araç içi kamera sistemleri
• Görüntü kayıt cihazları
• Araç takip cihazları (GPS tabanlı)
• 112 acil durum butonları

Yönerge, hem cihaz üreticileri (veya ithalatçıları) hem de araçlara montajı gerçekleştirecek firmalar için iki ayrı aşamada belgelendirme tanımlar:

1. Montaja Uygun Cihaz Raporu
2. Seri Montaj Belgesi

Yönergeye göre, araçlara bu tür sistemlerin kurulumu bireysel değil, belgelendirilmiş ve onaylı firmalar tarafından yapılmak zorundadır. Bu nedenle;

Seri montaj belgesi, bu cihazların profesyonel, denetimli ve güvenli şekilde monte edileceğini taahhüt eden bir tür teknik yetkinlik ve güvence belgesidir.

Bu belgeye sahip olmayan bir firma, cihazları araçlara monte edemez veya belge düzenleyemez.

Seri Montaj Belgesini Hangi Firmalar Alabilir?

AİTM Seri Montaj Belgesi, AİTM’nin Ek VI Madde 3.2 gereğince “Onay kuruluşu veya onay kuruluşunun tip onay belgelendirme işlemleri kapsamında görevlendirdiği kuruluş tarafından, bu Ekin 4.1 inci maddesi kapsamında montaj yapmak isteyen kuruluşun inceleme sonucunun olumlu olması halinde seri montaj belgesi düzenlenir.” ibaresiyle yalnızca M₁, M₂ ve M₃ kategorisi araçlara, araç takip sistemi, kamera sistemi, görüntü kayıt cihazı, acil durum butonu montajı gerçekleştirecek firmalara verilir.

AİTM’de belirtilen diğer montajlar örneğin çeki demiri montajı, kabin montajı, bisiklet taşıma aparatı montajı gibi izin verilen montajları gerçekleştiren firmalar için geçerli değildir.

Montaja Uygun Cihaz Raporu İçin Gerekli Kriterler

Araçlara monte edilecek kamera sistemleri, araç takip cihazları veya acil durum butonlarının seri montaj sürecine geçebilmesi için öncelikle bu cihazlara ait bir Montaja Uygun Cihaz Raporu alınması zorunludur. Bu belge, ürünün hem teknik hem de yazılımsal olarak yönergedeki gereklilikleri karşıladığını gösterir.

Kimler Başvuru Yapabilir?

Bu rapor için başvuru hakkı yalnızca:

• Üretici firmalara
• İthalatçılara tanınmıştır. Montaj firmaları bu belgeyi doğrudan alamaz; ancak cihazı belge sahibi firmadan tedarik edebilir.

🔹 İthalatçılar için özel bir şart:
Yurt dışı menşeli cihazlar için başvuru yapan ithalatçılar, ürünün sahibi üreticiyle yapılmış apostilli bir Yetkili Temsilcilik Sözleşmesini başvuruya eklemek zorundadır.

⚠️ Bayilik sözleşmeleri geçersiz sayılır.

Başvuru Belgeleri

Montaja Uygun Cihaz Raporu almak isteyen firmaların, TSE’ye aşağıdaki belgeleri eksiksiz sunmaları gerekir:

• Başvuru formu
• Cihaza ait teknik dokümanlar (devre şeması, katalog, kullanıcı kılavuzu)
• Montaj talimatları (her araç kategorisi için açık ve uygulanabilir olmalı)
• TÜBİTAK-BİLGEM testleri için numune cihazlar

Teknik ve Siber Güvenlik Testi

Başvurusu kabul edilen firmaların cihazları, TÜBİTAK-BİLGEM tarafından siber güvenlik açısından test edilir.
Bu testte incelenen başlıca kriterler:

• Veri bütünlüğü ve şifreleme
• Yetkisiz erişime karşı güvenlik katmanları
• 112 Acil Çağrı Sistemi ile uyumlu veri iletimi

Test başarıyla tamamlandığında, TÜBİTAK-BİLGEM raporu TSE’ye iletilir.

Prototip Araçta İnceleme

Cihazın teknik olarak uygunluğunun yanında, prototip araca monte edilip denetlenmesi de zorunludur.
TSE uzmanları, cihazın;

• Montaj talimatlarına uygun şekilde yerleştirildiğini
• 112 sistemine doğru şekilde veri gönderdiğini
• Kameraların araç içi ve ön yön görüntüsünü eksiksiz gösterdiğini

yerinde kontrol eder.

Sonuç: Montaja Uygun Cihaz Raporu

Tüm kontroller olumlu sonuçlandığında firma, TSE onaylı Montaja Uygun Cihaz Raporunu alır. Bu belge, cihazın seri montaj sürecine dahil edilebileceğini resmi olarak gösterir.

✅ Seri Montaj Belgesi almak isteyen firmaların da bu belgeyi başvurularında sunmaları zorunludur.

Seri Montaj Belgesi Almak İsteyen Firmalar İçin Başvuru Kriterleri

Araçlara kamera, takip cihazı veya acil durum sistemi gibi güvenlik ekipmanları takmak isteyen firmalar için Seri Montaj Belgesi almak yasal bir zorunluluktur. TSE tarafından belirlenen bu süreçte yalnızca teknik altyapı değil, aynı zamanda organizasyonel yeterlilik de aranmaktadır.

1. Montaja Uygun Cihaz Raporu Olmadan Başvuru Yapılamaz

Bir firma, seri montaj belgesi başvurusu yapabilmek için kullanacağı cihazın TSE tarafından onaylanmış bir Montaja Uygun Cihaz Raporuna sahip olması gerekir.

🔹 Cihaz kendisine ait değilse, belge sahibi üretici/ithalatçıyla yapılmış noter onaylı montaj yetki sözleşmesini başvurusuna eklemelidir.

2. Coğrafi Dağılım Şartı

Başvuracak firmaların Türkiye genelinde en az 7 coğrafi bölgede toplam 10 yetkili montaj noktası göstermesi gerekmektedir.
Bu noktaların merkez ilçelerde bulunması tercih edilir.

⚠️ Bu şart, hizmetin yaygın ve denetlenebilir bir şekilde verilebilmesi açısından zorunludur.

3. Gerekli Belgeler

Başvuru TSE’nin çevrim içi sisteminden yapılır. Dosyada aşağıdaki belgelerin yer alması gerekir:

• Seri Montaj Belgesi Başvuru Formu
• Montaja Uygun Cihaz Raporu
• Üretim/Montaj Yeri İnceleme Formu
• Seri Montaj Araç İnceleme Formu
• 112 Acil Çağrı Sistemi Firma Kayıt Formu
• Sanayi Sicil Belgesi, Ticaret Sicil Gazetesi, Kapasite Raporu (ilk başvuru için)

4. Prototip Araç İncelemesi Zorunludur

TSE, başvuru kapsamında en az bir prototip araç üzerinde cihazların montajını yerinde denetler. Bu denetimde:

• 112 sistemine bağlantı test edilir
• Acil durum butonunun çalışırlığı gözlemlenir
• Kamera sisteminin görüntü alanı ve netliği kontrol edilir

5. Montaj Noktaları Denetime Açıktır

TSE, bildirilmiş montaj adreslerini yerinde inceleyebilir.
Ayrıca belgeyi aldıktan sonra, firma 2 yılda bir ara kontrol denetimine tabi tutulur. Bu denetimlerde yapılan montajlardan örnekleme yöntemiyle araçlar seçilir.

🔹 Denetimlerde, kameraların tüm koltukları ve aracın ön yönünü kapsayıp kapsamadığı 112 sisteminde kayıtlı görüntüler üzerinden kontrol edilir.

---

6. Belge Kapsamı Net Olarak Tanımlanmalıdır

Başvuru sırasında firma, belgeyi almak istediği araç kategorisini (M1, M2, M3) ve araç yapısını (koltuk sıra sayısı, araç uzunluğu vb.) açıkça beyan etmelidir.

⚠️ Belge alındıktan sonra bu kapsam dışında montaj yapılması belge iptaline neden olabilir.

7. Uygunsuzluk Halinde Süreç Durdurulur

TSE, dosyada eksik veya hatalı evrak tespit ederse firmaya 30 takvim günü süre verir.
Bu sürede düzeltme yapılmazsa başvuru reddedilir ve ücret tahakkuk ettirilir.
Ciddi uygunsuzluklarda firma 1 yıl süreyle başvuru yapamaz.

112 Acil Çağrı Sistemi Kayıt Süreci

Seri montaj belgesi sahibi firmaların, araçlara gerçekleştirdiği her montaj işlemi sonrasında 112 Acil Çağrı Sistemi’ne kayıt yapması zorunludur. Bu sistem, acil durum anlarında yolcuların yardım çağrısını hızlı şekilde ilgili birimlere iletmesini sağlar ve cihazların sahada aktif çalıştığının teyidini alır.

---

1. Firma Kullanıcılarının Yetkilendirilmesi

TSE tarafından belgelendirilen firmalar, 112 sistemine giriş yapacak kullanıcılarını firma kayıt formu aracılığıyla önceden tanımlamalıdır.
Yetkilendirme yapılmamış kullanıcıların sisteme giriş hakkı bulunmaz.

🔹 TSE, yetkili kullanıcıların kimlik bilgilerini 112 sistemine iletmekle yükümlüdür.

---

2. Araç ve Cihaz Bilgilerinin Kayıt Edilmesi

Her montaj işleminde, 112 sistemine şu bilgiler doğru ve eksiksiz şekilde girilmelidir:

• Araç tanıtım numarası
• Plaka (varsa)
• Cihaza ait marka, model ve seri numarası
• Cihazın MAC adresi ve IP numarası

⚠️ Yanlış veya eksik bilgi girilmesi durumunda sistem cihazı tanımaz ve uygunluk raporu düzenlenemez.

---

3. Sistem Üzerinden Çalışırlık Doğrulaması

Montaj tamamlandıktan sonra 112 sistemine girilen bilgiler üzerinden sistem otomatik olarak:

• Acil durum butonunun çalışıp çalışmadığını,
• Kamera görüntüsünün sisteme iletilip iletilmediğini,
• Araç takip sisteminin konum bilgisi gönderip göndermediğini

doğrular.

Bu doğrulama elektronik olarak sistem üzerinden yapılır ve onay alınmadan Seri Montaj Uygunluk Raporu düzenlenemez.

4. Cihaz Kısıtlaması ve Güvenlik

112 Acil Çağrı Sistemi, yalnızca önceden kayıt edilmiş cihazların seçim ve kullanımına izin verir.

🔒 Sistemde kayıtlı olmayan veya yetkili olmayan cihazların sisteme tanıtılması engellenmiştir.

Ayrıca, sistemde tanımlı her işlem kayıt altına alınır ve gerektiğinde TSE kullanıcıları bu kayıtlara erişebilir.

---

5. Arıza Durumunda Bildirim Zorunluluğu

Eğer araç üzerinde monte edilen cihaz çalışmaz hale gelirse, 112 sistemi:

• Araç sahibine,
• Montajı yapan firmaya,
• İlgili kamu kurumlarına

otomatik olarak bilgi verir. Bu durumun giderilmesi, ilgili firmanın sorumluluğundadır.

Seri Montaj Belgesi Sahibi Firmaların Sorumlulukları

Seri montaj belgesi almak sadece bir başlangıçtır. Asıl önemli olan, bu belgenin getirdiği sürekli sorumlulukları yerine getirmek ve yapılan montajların mevzuata uygun şekilde yürütülmesini sağlamaktır. TSE yönergesi, belge sahibi firmalara hem teknik hem de idari anlamda kapsamlı görevler yüklemektedir.

1. Montaj Kalitesinden Doğrudan Sorumludurlar

Belge sahibi firmalar, gerçekleştirdikleri her montaj işleminden doğrudan teknik olarak sorumludur.

• Kamera sistemleri, tüm yolcu koltuklarını ve gidiş yönünü net şekilde göstermelidir.
• Görüntüde bulanıklık, kör nokta veya hatalı yerleşim varsa firma sorumlu tutulur.
• Cihazların montajı, TSE’ye sunulan talimatlara birebir uygun şekilde yapılmalıdır.

2. 112 Sistemi Kayıt ve Takip Zorunluluğu

Her montaj işlemi sonrası, firma:

• Aracı 112 sistemine kaydetmeli,
• Sistemin çalıştığını elektronik olarak doğrulamalı,
• Ardından Seri Montaj Uygunluk Raporu’nu TSE sisteminden düzenlemelidir.

⚠️ Cihazın çalışmaması halinde uygunluk raporu oluşturmak belge iptaliyle sonuçlanabilir.

3. Montaj Noktalarında Eğitimli Personel Bulundurulmalı

Seri montaj işlemlerini yürüten personelin, cihaz montajı ve sistem entegrasyonu konusunda eğitimli olması gerekir. Firma, montaj yapan tüm çalışanlarına periyodik teknik eğitim vermekle yükümlüdür.

4. Kayıtların Tutulması ve Denetime Hazır Olunması

Firma, yaptığı her montaja ait şu bilgileri en az 5 yıl süreyle arşivlemelidir:

• Montaj yapılan araç bilgileri
• Cihazların teknik verileri (MAC, IP, seri no)
• Montaj tarihi, montaj yapan kişi bilgisi
• Sistem çalışırlığına dair test çıktıları

Bu bilgiler, TSE tarafından yapılacak denetimlerde talep edildiğinde ibraz edilmelidir.

5. Teknik Arızalarda Ücretsiz Müdahale

TSE yönergesine göre, cihazlarda oluşabilecek arızalar veya 112 sistemine veri iletimindeki aksaklıklar, firma tarafından ücretsiz olarak giderilmek zorundadır.
Ayrıca cihaz ve montaj ücretleri, TSE’nin belirlediği azami bedelleri aşamaz.

6. Montaj Yetkisinin Devri Yasaktır

Seri montaj belgesi sadece başvuru yapan firmaya aittir ve başka bir firmaya devredilemez veya paylaşılamaz.
Başka bir firmaya montaj yaptırılması ya da yetkisiz işlem yapılması durumunda:

❌ Belge iptal edilir
⏳ Firma 1 yıl boyunca tekrar başvuru yapamaz