7 Temmuz 2024 tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni genel güvenlik regülasyonları ile üst yapı sektöründe GSR II geçişi sorunu gündeme geldi. Üreticiler tarafından ele alınan konuyla birlikte dernekler harekete geçti. Binlerce araç geçişten etkilenirken üst yapıcı firmalar için sorunu ve neler yaşanabileceğini ele aldık.
İçerik Başlıkları
GSR II Geçişi ve Üst Yapılı Araçların Durumu
Araç üst yapı imalatını yani çok aşamalı tip onayı ve tadilatları da etkileyecek olan GSR II geçişi, sektörde büyük bir kriz yarattı.
AB/2019/2144 yönetmeliğinde 27.04.2024 tarihinde yapılan değişiklik ile N2, N3, M2, M3, O3 ve O4 kategorisi araçların GSR II geçişi ile ilgili tarih 1 Ocak 2025 olarak duyurulmuştu. Sektör bu ertelemeden sonra stok durumlarını ele alarak satışlarını bu tarihten önce tamamlamak üzere planlamalarını yapmıştı.
Ancak geçtiğimiz hafta başında distribütörler tarafından bayi ve üst yapıcı firmalara mevcut stoklarının tescilinin 7 Temmuz tarihine kadar yapılması yönünde bilgiler aktarıldı. Daha sonra üst yapıcı firmalar konuyu yetkililerle görüştüğünde ise gerçek ortaya çıktı. AB tip onayına sahip araçlar bu erteleme tarihinden yararlanamayacaktı.
Erteleme Yalnızca Ulusal Tip Onayları Kapsayacak
Özellikle M2 ve M3 kategorisi otobüs üreticileri ihracat odaklı çalışmakta. Bu nedenle araç tip onayları çoğunlukla Avrupa Birliği ülkelerinden alınmakta. Diğer yandan yurt içi pazara üretim yapan firmalar ise AİTM Seri Tadilat Tip Onay Belgesi veya AİTM Münferit Araç Tip Onayı süreçlerini takip etmekte.
Yapılan ertelemenin hem baz aracın hem de ikinci aşama tip onayının ulusal tip onayı olması halinde geçerli olduğu bilgisi aktarıldı.
Ancak üst yapı üreticileri başta olmak üzere diğer tüm üreticiler tescile ilişkin hususlarda Türkiye’de yayınlanan yönetmeliklere göre işlem yapmakta. Örneğin bir aracın tescili ile ilgili şartları AİTM, AB/2018/858, AB/2019/2144 ve Karayolları Trafik Yönetmeliği belirler. Buna bağlı alt tebliğler vb. düzenlemeler de bulunmakta. Ülkemizde bir aracın tip onaylı olarak tescil edilmesi için bu yönetmeliklerde geçen tescil kuralları referans alınır.
Ancak alınan bilgiye göre 7 Temmuz GSR II geçişinde uygulama tip onayının bağlı olduğu yönetmelik olarak gerçekleştirilecek. Yani AB tip onayına sahip üreticiler AB tarafından yayınlanan EU 2019/2144 yönetmeliğinde belirtilen tarihleri baz alacak.
Ticari Araçlarda GSR II Geçişi 7 Temmuz İçin Panik Yarattı
Distribütörler tarafından seri sonu izni alınamayacak durumda olan araçlar 6 Temmuz tarihinde ruhsatlanması gerekiyor. Ticari araçlarda AB tip onayı yani “e” onaylı araçlar bu geçişte stoklarda hayliyle fazla durumda.
Bu durumun ortaya çıkmasından sonra binlerce aracın etkileneceği sektör unsurları tarafından paylaşıldı.
Üreticilerin talepleri Bakanlık tarafından AB/2018/858 yönetmeliğinin 86. maddesi 3. fıkrasının uygulanması ve AB tip onayı/Ulusal tip onayı ayrımı yapılmadan GSR 2 geçişinin 1 yıl ertelenmesi yönünde.
Neden Üst Yapılı Araçlarda Sorun Çıktı?
Avrupa Birliği ve diğer ihracat yaptığımız ülkeler üreticilerin elinde bulunan araçlarla ilgili bilgileri talep ederek bu araçlar için izin verdi. İhracatçı firmalar bildirim yaparak GSR II geçişinden etkilenecek araçların iznini aldı.
Sektörde araç üst yapı imalatında prosedürler gereği baz araç tarafından eklenen sistemlerin üzerine üst yapıcının yapması gereken işlemler belli olur. Sektörde baz araçlarda hangi GSR II şartlarının var olacağı henüz yeni yeni ortaya çıkmaya başladı. Bu durumda ilave sistemler için cihaz tedariği, test planlaması ve onay süreçleri için araştırmalar yapıldı.
Yapılan araştırmalar neticesinde üst yapıcılar için çözümlerin henüz ortaya çıkmadığı, ortaya çıkan çözümlerin ise onay süreçlerinin 6 ay ile 1 sene arasında sürmesi bekleniyor.
Bu nedenle üreticiler 7 Temmuz 2024’e kadar hem mevcut stok araçların hem de yeni gelecek GSR II uyumlu baz araçların üretiminde kendi şartlarını sağlayacak imkana ülkemizde sahip değiller.
Buna bağlı olarak tip onayı kapsam genişletme yapmaları ve daha sonrasında onaylarıyla birlikte araçlarda var olan sistemler ve olmayanlar olarak süreçlerini belirlemeleri gerekiyor.
Minibüs-Otobüsler, motorlu karavanlar, ambulanslar ve kamyon üstü araçlar bu geçişte etkilenecek araç gruplarına örnek verilebilir.
Üst Yapılı Arçların 7 Temmuz GSR II Geçişine Dair Soru-Cevap
Üst Yapılı Araçlar Ne Zamana Kadar Tescil Edilmeli?
GSR II uyumlu olmayan M2, M3, N2, N3, O3 ve O4 kategorisi araçlar 6 Temmuz 2024 tarihine kadar tescil edilmeli.
Ulusal Tip Onaylı Araçlar Tescil Edilebilecek mi?
İlgili araç kategorilerinde üst yapı imalatında hem baz araç hem de ikinci aşama onayı ulusal yani AİTM veya AB/2018/858 onayına sahip olması halinde 1 Ocak 2025 tarihine kadar tescil edilebilecek.
GSR II Geçişinde AB Tip Onaylı Araçların Tescili Nasıl Olacak?
Üst yapı imalatında baz araç ve ikinci aşama AB tip onayına sahip ise yani “e” onaylı ise 6 Temmuz 2024 tarihi son tescil tarihi.
Baz araç AB Tip onaylı yani “e” onaylı fakat üst yapı ulusal onay ise yine 6 Temmuz 2024 tarihinde tescil edilmeli.
Ruhsatlı araçlar bu durumdan etkilenmez.
Seri Sonu Araçların Durumu Nedir?
Baz araç üreticileri tarafından bir önceki takvim yılında yapılan tescil sayısının %30’u kadarına Bakanlık izni alınacak. Bu izinle bu araçlara 1 yıl boyunca işlem yapılabilecek. Ancak araç sayısının %30’u aşması durumunda liste dışı kalan araçlar için yukarıda bahsedilen koşullar geçerli olacak.
Bizi Linkedin ve Instagram hesaplarımızdan takip edebilirsiniz.
